"ชีวิตนี้สำคัญนัก"

ชีวิตนี้สำคัญนัก

พุทธศาสนาสุภาษิตบทหนึ่งกล่าวว่า

อปฺปกญฺจิทํ  ชีวิตมาหุ  ธีรา

ปราชญ์กล่าวว่าชีวิตนี้น้อยนัก

ทุกชีวิตไม่ว่าคน  ไม่ว่าสัตว์  มิได้มีเพียงเฉพาะชีวิตนี้  คือมิได้มีเพียงชีวิตในชาตินี้ชาติเดียว  แต่ทุกชีวิตมีทั้งชีวิตในชาติอดีต  ชีวิตในชาติปัจจุบัน และชีวิตในชาติอนาคต

“ชีวิตน้อยนัก”  หมายถึง ชีวิตในชาติปัจจุบันน้อยนัก สั้นนัก 

ชีวิตคืออายุ ชีวิตในปัจจุบันชาติของแต่ละคน อย่างยืนนานที่สุดก็เกินร้อยปีได้ไม่เท่าไร ซึ่งก็ดูเหมือนเป็นอายุที่ไม่ยืนมากนัก  แม้ไม่นำไปเปรียบกับชีวิตที่ต้องผ่านมาแล้วในอดีตที่นับชาติไม่ถ้วน นับปีไม่ได้ และชีวิตที่จะต้องเวียนวนเกิดตายต่อไปอีกในอนาคตที่จะนับชาติไม่ถ้วน นับปีไม่ได้อีกเช่นกัน

ที่ปราชญ์ท่านว่า  “ชีวิตนี้น้อยนัก” นั้น ท่านมุ่งให้เปรียบชีวิตนี้ กับชีวิตในอดีตที่นับชาติไม่ถ้วนและชีวิตในอนาคตที่จะนับชาติไม่ถ้วนอีกเช่นกัน  สำหรับผู้ไม่ยิ่งด้วยปัญญา  ไม่สามารถพาตนให้พ้นทุกข์สิ้นเชิงได้

ทุกชีวิตก่อนจะได้มาเป็นคนเป็นสัตว์อยู่ในปัจจุบันชาติ  ต่างเป็นอะไรต่อมิอะไรมาแล้วมากมาย  แยกออกไม่ได้ว่ามีกรรมดีกรรมชั่วอะไรบ้าง  ทำกรรมใดก่อน  ทำกรรมใดหลัง  ทั้งกรรมดีกรรมชั่วที่ทำไว้ในชาติอดีตทั้งหลาย  ย่อมมากมายเกินกว่าที่ได้มากระทำในชาตินี้ในชีวิตนี้อย่างประมาณมิได้  และกรรมดีกรรมชั่วทั้งหลายเหล่านั้น  ย่อมให้ผลตรงตามเหตุทุกประการ  แม้ว่าผลอาจจะไม่เกิดขึ้นพร้อมกันทุกสิ่งทุกอย่าง และอาจไม่เรียงลำดับตามเหตุที่ได้กระทำแล้วก็ตาม   แต่ผลทั้งหลายย่อมเกิดแน่  แม้เหตุได้กระทำแล้ว

เมื่อมีเหตุย่อมมีผล  เมื่อทำเหตุย่อมได้รับผล  และผลย่อมตรงตามเหตุเสมอ 

ผู้ใดทำ  ผู้นั้นจะเป็นผู้ได้รับผล  เที่ยงแท้แน่นอน

เมื่อใดกำลังมีความสุข  ไม่ว่าผู้กำลังมีความสุขนั้นจะเป็นเราหรือเขา  เมื่อนั้นพึงรู้ความจริงว่า เหตุดีที่ได้ทำไว้แน่กำลังให้ผล  ผู้ทำเหตุดีนั้นกำลังเสวยผลแห่งเหตุนั้นอยู่  แม้ปุถุชนจะไม่สามารถหยั่งรู้ให้เห็นแจ้งได้ว่า  ทำเหตุดีหรือกรรมดีใดไว้  แต่ก็พึงรู้พึงมั่นใจว่า  เหตุแห่งความสุขที่กำลังได้เสวยอยู่เป็นเหตุดีแน่  เป็นกรรมดีแน่  ผลดีเกิดแต่เหตุดีเท่านั้น  ผลดีไม่มีเกิดแต่เหตุไม่ดีได้เลย

เมื่อใดกำลังมีความทุกข์ความเดือดร้อน  ไม่ว่าผู้กำลังมีความทุกข์ความเดือดร้อนนั้นจะเป็นเราหรือเป็นเขา  เมื่อนั้นพึงรู้ความจริงว่า  เหตุไม่ดีที่ได้ทำไว้แน่กำลังให้ผล  ผู้ทำเหตุไม่ดีนั้นกำลังเสวยผลแห่งเหตุนั้นอยู่  แม้ปุถุชนไม่สามารถหยั่งรู้ให้เห็นแจ้งได้ว่าทำเหตุไม่ดีหรือกรรมไม่ดีไดไว้  แต่ก็พึงรู้พึงมั่นใจว่าทำเหตุแห่งความทุกข์ความเดือดร้อนที่กำลังได้เสวยอยู่เป็นเหตุไม่ดีแน่  เป็นกรรมไม่ดีแน่  ผลไม่ดีเกิดแต่เหตุไม่ดีเท่านั้น  ผลไม่ดีไม่มีเกิดแต่เหตุดีได้เลย

ทำดีต้องได้ดีเสมอ  ไม่มียกเว้นด้วยเหตุผลใดทั้งสิ้น

เมื่อใดมีความคิดว่าเราทำดีไม่ได้ดี  หรือเขาทำดีไม่ได้ดีแต่กลับได้ดี  ก็พึงรู้ว่าเมื่อนั้นกำลังหลงผิดจากความเป็นจริง  กำลังเข้าใจผิดจากความเป็นจริง

ทำไม่ดีต้องได้ไม่ดีเสมอ  ไม่มียกเว้นด้วยเหตุผลใดทั้งสิ้น

(จากหนังสือ สิริมงคลของชีวิต  สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก)